பழமொழி நானூறு சங்கம் மருவிய காலத் தமிழ் நூல் தொகுப்பான பதினெண் கீழ்க்கணக்கு நூல்களுள் ஒன்று. அதன் சிறப்புப் பாயிரத்தையும், கடவுள் வணக்கத்தையும் சேர்த்து நாலடியால் அமைந்த நானூற்றொரு (401) பாடல்களைக் கொண்டது.

பொருளுரை:

தன்னைத் தெளியாது செருக்கோடு ஒழுகுகின்ற திறப்பாடில்லாத பகைவரை பொருள் கொண்டு கொல்லுதலே செய்யத்தக்க காரியம் (அப்பகைவரைக் கொல்லும் பொருட்டுச் சிலர்க்குப்) பொருளினைக் கொடுப்பின் அவரைக் கொல்லாது தாமதித்து நிற்பார் யாவர் உளர் வேலாற் குத்துதலைவிட காணிப்பொருளால் குத்துவதே வலிமை யுடையதாம்.

கருத்து:

பகைவரைப் பொருளாற் கோறலே சிறந்ததாதலின் பொருளினை மிகுதியுஞ் செய்க.

பொருளுரை:

விளங்குகின்ற கடல் நாடனே! பொருள் உடையார்செய்யத்தொடங்கிய செயல்கள் முடியாதன இல்லாமல் நன்மையாகவே ஆராயப்பட்டு முடியும் பொருள் இல்லாதவர்களுக்கு அவர் தொடங்கிய காரியங்கள் துன்பமாகவே முடியும் கடல்தாண்டிச் சென்ற இடத்தின்கண்ணும் செய்யத் தொடங்கிய செயலின்கண் வெற்றியையே காண்பார்கள்.

கருத்து:

பொருள் உடையார்க்கு முடியாத செயல்கள் யாண்டும் இலவாம்.

பொருளுரை:

எருமையின்மீது நாரை தூங்குகின்ற மருதநிலத் தலைவனே குளத்தினைத் தோண்டி (அதனிடத்தில் உறைவதற்குத்) தேரை இருக்குமிடத்தைத் தேடிச் செல்வா ரிலர். (அதுபோல) பெறுதற் கருமையை உடைய பொருளினை உடையார். தங்கண் - தம்மிடம் காரியம் உடையவர்களை தேடுதலிலர்.

கருத்து:

பொருளுடையாரிடம் கருமம் உடையார் தாமே தேடி வருவர்.

பொருளுரை:

போரிடுகின்ற வேல்போன்ற கண்ணை உடையாய்! அருளினை உடைய பெரியோர்களும் சிறியவர்களும் செல்வமுடையாரை புகழ்ந்து பேசாதார் இலர் (எல்லோரும் புகழ்வர்) அங்ஙனம் புகழ்தலே புண்ணிய முடையார் விற்கும் பொருளை இருவர் மாறுபட்டுக் கொள்ளுதலை ஒக்கும்.

கருத்து:

பொருள் உடையாரை எல்லோரும் புகழ்வர்.

பொருளுரை:

சென்றடையுமாகில் காட்டிற்கு புலியும் பாதுகாவலாம் புலிக்கு காடும் பாதுகாவலாய் நிற்கும் (அதுபோல) தன்னிடத்திலுள்ள பொருளை இடையூறுபடாது காப்பாற்றுகின்றவனே பொருள் உடையா னெனப்படுவான் அப்பொருள் தானே தன்னையுடையானை இடையூறுஉறாமற் காப்பாற்றுகின்றதாகும்.

கருத்து:

பொருளை ஒருவன் காப்பாற்றினால் அவனைப் பொருள் காப்பாற்றும்.

பொருளுரை:

விண்மீன்கள் ஒன்றுகூடி நின்றால் ஒருவகையாக இருள் நீங்க உலகத்தினை விளங்கச்செய்யும் மழைத்துளிகளும் இடைவிடாது ஒன்றுசேரில் கடலைப்போல் மிகுந்த நீரைத் தரும். (அவைபோல) (ஒருவனுக்கு) பொருள் வருவாய் சிறிதாயினும் நாடோறும் சோர்வின்றிச் சிறிதாயினும் சேர்த்து வைப்பின் மிகவும் பெரிய அளவினை உடையதாக ஆகும்.

கருத்து:

வருவாய் சுருங்கியதாயினும் நாடோறும் சிறிது சிறிதாகச் சேர்த்துவைத்தால் செல்வம் வளர்ந்து பெரிதாகும்.

பொருளுரை:

விளங்குகின்ற இழையினை உடையாய்! ஒலியினையுடைய பழைய நகரில் கடைத்தெருவின்கண் நடக்கமுடியாது நடந்து மேய்கின்ற பழைய கன்று வலிய எருதாதலும் உண்டு. (ஆதலால்) ஒருவனுக்கு முதலாக இருக்கின்ற பொருளது சிறுமையை அவனது ஊரின் கண் வாழ்பவரால் ஐயமின்றி அறிந்தோமாயினும் அவனைப் பொருளிலான் என்று இகழா தொழிதல் வேண்டும்.

கருத்து:

பொருள் சிறிதுடையார் என்று யாரையும் இகழற்க.

பொருளுரை:

விளைந்த நெல்லை அறுக்கும் பொருட்டு உழவர்கள் நீர் வடிய வடிகாலைத் திறக்கும் மருதநிலத் தலைவனே! நரி நக்கியது காரணமாகக் கடல்நீர் வற்றுதலுண்டோ (இல்லை). (அதுபோல) ஏவல்செய்வார் பலராலும் களவு செய்யப்படினும் பொருள் வருவாய் மிகுதியும் உடையாரது செல்வம் குறைந்து வருந்துதலில்லை.

கருத்து:

பொருள் வருவாய் மிக உடையார், களமர் களவு செய்ததால் செல்வம் குறைந்து வருந்தார்.

பொருளுரை:

உணவு பெறாமையால் வாட்டமுற்று நரம்புகள்வலித்து உடல் சுருக்கத்தையடைந்து முதுமையால் படுத்தே கிடப்பினும் அங்ஙனம் கிடைக்கும் புலியது தலையை நாய் சென்று மோந்து பார்த்தல்கூட இல்லை (ஆகையால்) நாடு அறியப்பட்ட பெரும் செல்வர் உலகத்தாரால் அறியப்பட்ட மிகுந்த செல்வத்தினை யுடையார் வறுமை யுற்று தளர்ந்த இடத்தும் பிறருக்குத் தாழ்வாகத் தோன்றுவரோ? தோன்றார்.

கருத்து:

பெருஞ்செல்வ முடையார் தம் செல்வம் சுருங்கியவிடத்தும் பிறருக்குத் தாழ்வாகத் தோன்றார்.