பழமொழி நானூறு சங்கம் மருவிய காலத் தமிழ் நூல் தொகுப்பான பதினெண் கீழ்க்கணக்கு நூல்களுள் ஒன்று. அதன் சிறப்புப் பாயிரத்தையும், கடவுள் வணக்கத்தையும் சேர்த்து நாலடியால் அமைந்த நானூற்றொரு (401) பாடல்களைக் கொண்டது.

பொருளுரை:

யாவரிடத்தும் அறியப்பட்ட குணமே அறியப்படாத பிறவற்றையும் அறிதற்குரிய வழியாம் (ஆதலால்) கொதிக்கின்ற பெரிய உலையுள் இட்ட அரிசியை வெந்த விதத்தை ஓர் அகப்பைச் சோற்றாலே அறிந்ததைப்போல யாரிடத்தும் அறியப்பட்ட செயல் ஒன்று கொண்டே குணம்

கருத்து:

ஒருவருடைய செயல் கொண்டே அவரது குணம், ஒழுக்கம் முதலியவற்றை அறிய வேண்டும்.

பொருளுரை:

ஆம்பல்பூக்கள் மணமனையைப்போல் நறுநாற்றம் கமழுகின்ற மிக்க அலைகளை உடைய கடல்நாடனே! நாம் செய்த தீயசெயல்களை மலையானது வெளிக்காட்டாது மறைத்தது என்று நினைத்து தீயசெயல்களையுடைய அவர்கள் தாம் செய்யும் தம் தீய செயல்களினின்றும் தெளிதல் இலர் மனத்து நிகழ்ச்சியை முகத்தின் வாயிலாக மிகவும் கூர்மையாகக் கண்கள் அறிந்து கொள்ளலின் அவை அம்பினும் கூர்மையுடையனவாம்.

கருத்து:

பிறரது உள்ள நிகழ்ச்சியை அறிவதற்குக் கண்களே சிறந்த கருவிகளாம்.

பொருளுரை:

ஒளிபொருந்திய கண்ணை உடையாய்! வெள்ளம் வருகின்ற காலத்தில் ஈரம் பொருந்திய மணலைப்போல வஞ்சனையான எண்ணம் உடையாரை மனத்தை முகங் காட்டுதலின் அதனைக் கொண்டே அறிந்து கொள்ளலாம் தங்கருத்தை வெளித்தோன்றாமல் ஒருவர் மறைப்பினும் முகமானது அவர் மனத்தில் உள்ளதையே வெளிப்படுக்குமாகலான்.

கருத்து:

மறைப்பினும் உள்ளத்தில் உள்ளவாறே முகம்காட்டு மென்பதாம்.

பொருளுரை:

தம் கண்ணால் நோக்கி அறியமுடியாத தமது உறுப்பாகிய முகத்தை கண்ணாடியில் பார்த்துத் தெரிந்துகொள்வர் அதேபோல் நோக்கி ஒருவன் முகத்தை அறிகின்றவர்கள் காணமுடியாத அவனது உட்கருத்தை அறிவார்கள் உள்ளத்தின் கருத்தை அவர் முகம் நோக்கி அறிதல் தந்தையினது அறிவை அவன் மகனது அறிவு நோக்கி அறிதல் போலும்.

கருத்து:

முகத்தால் உள்ளக் கருத்து அறியப்படும்.

பொருளுரை:

தேன் போன்ற சொற்களை உடையாய்! ஒருவரது உள்ளத்தின் தன்மை ஆராய விரும்பும் ஒருவரால் ஆராயும் திறம் இல்லை நிலந்தோறும் தாம் வாழும் நிலத்திற்குத் தக்க தன்மையாயிருக்கும் புட்கள் அதுபோல மக்கள் குலங்கள்தோறும் அவ்வக் குலத்திற்குரிய தன்மையை உடையவராயிருப்பார்கள்.

கருத்து:

ஒருவரது குலத்தால் அவரது குணம் அறியப்படும்.

பொருளுரை:

தீயினது புகையைப்போல் மேகம் பரவி உலாவுகின்ற மலைநாடனே! மந்தையைக் காக்கும் இடையனின் மகள் உலகத்தினைக் காக்கும் அரசனுக்கு மனைவியாயிருந்தும் (ஒருநாள் பால் உண்ணும்போது) மேய்ச்சல் ஆட்டினது பால் இதுவாதலால் மதுரமாயிருந்ததில்லை யென்று அப்பாலை உண்ணாது நீக்கினாள் ஒருவர் தங்குலத்திற்குரிய ஒழுக்கத்தை மறைத்தாராயினும் மறைபடாது தம் சாதி மிக்குவிடும் - தமது குலத்திற் குரிய ஒழுக்கம் அவருக்கு முற்பட்டுத் தோன்றிக் குலத்தினைப் பிறரறியச் செய்யும்.

கருத்து:

குலத்திற்குரிய ஒழுக்கம் மறைப்பினும் மறைபடாது முற்பட்டுத் தோன்றும்.

பொருளுரை:

சேலை ஒத்து விளங்கும் கண்ணை உடையாய்! அயல் மனையாரால் அறியப்படாது சமைக்கப்படும் உணவோ இல்லை ஒருவரது இயல்பை யறிய மற்றொன்றால் அறிய வேண்டுவதில்லை முனிவரேயாயினும் நல்ல இயல்பினை உடையார் தீய இயல்பினை உடையார் என்பதை அவரால் கூடப்பட்ட இனத்தாரால் அறிக. (ஆகையால்) சாட்சி சொல்வோர் வேண்டுவதில்லை.

கருத்து:

ஒருவருடைய இயல்பை அவரது இனத்தால் அறியலாம்.